Tư duy phản biện là gì?
Tư duy phản biện là thuật ngữ được dịch từ khái niệm Critical thinking.
Đây là chủ đề đã của nhiều cuộc tranh luận từ hơn 2,500 trước thời của các triết gia Hy Lạp như Plato, Socrate. Đến nay đây vẫn là chủ đề rất nóng. Nghiên cứu của Worl Economic Forum cho thấy đây là kỹ năng quan trọng số 2 trong số 10 kỹ năng hàng năng hàng đầu.
Vậy nó là gì?
Một số định nghĩa cho rằng đó là là khả năng nhận diện thông tin giả
Định nghĩa khác cho rằng đó là khả năng tự phản chiếu và tư duy (suy nghĩ) một cách độc lập.
Theo National Council for Excellence in Critical Thinking, (1987), Tư duy phản biện là quá trình phát triển tư duy thông qua việc rèn luyện một cách có kỷ luật. Từ đó hình thành những khái niệm, đánh giá, phân tích để định hướng cho các hành động và niềm tin của cá nhân.
Theo Paul, R. and Elder, L. (2007): Tư duy phản biện là nghệ thuật phân tích và đánh giá tư duy với định hướng cải tiến nó.
Về bản chất, tư duy phản biện đòi hỏi chúng ta phải kích hoạt khả năng quan sát, tìm tòi, phân tích, và đánh giá. Những người có tư duy phản biện sẽ xác định, phân tích và giải quyết vấn đề một cách có hệ thống thay vì bằng trực giác hay bản năng năng của mình.
Cách tiếp cận của Thinking School
Trong quá trình hơn 24 năm làm giáo dục, TS. Vũ Thế Dũng, nhà sáng lập Thinking School nhận thấy các định nghĩa trên chưa thực sự phản ánh được khái niệm này.
| Theo TS. Vũ Thế Dũng, CEO Thinking School, Nguyên phó hiệu trưởng Đại học Bách Khoa Tp.HCM. Tư duy phản biện là
|
|
Biểu hiện của một người có tư duy tốt
- Nêu ra những câu hỏi và những vấn đề thiết thực, sống còn, phát biểu chúng một cách rõ ràng và chính xác
- Tập hợp và đánh giá những thông tin có liên quan, sử dụng những ý niệm trừu tượng để lý giải chúng một cách hiệu quả
- Đi đến những kết luận và giải pháp có lý lẽ, kiểm nghiệm chúng bằng những tiêu chí và chuẩn mực thích hợp
- Tư duy một cách cởi mở bên trong những hệ thống tư tưởng khác nhau, nhìn nhận và đánh giá (nếu cần) những giả định, hàm ý và những hệ luận thực hành của chúng
- Truyền thông một cách có hiệu quả cho người khác nhằm đưa ra những giải pháp cho những vấn đề phức hợp.
Xem thêm: Bạn đang ở mức độ nào trong 6 mức độ của Tư duy phản biện?
Tầm quan trọng
1. Kỹ năng số 2 trong 10 kỹ năng quan trọng nhất đối với người lao động.
|
STT |
NĂM 2020 | NĂM 2015 |
| 1 | Giải quyết các vấn đề phức tạp | Giải quyết các vấn đề phức tạp |
| 2 | Tư duy phản biện | Phối hợp với người khác |
| 3 | Sáng tạo | Quản lý con người |
| 4 | Quản lý con người | Tư duy phản biện |
| 5 | Phối hợp với người khác | Thương lượng |
| 6 | Trí thông minh cảm xúc | Kiểm soát chất lượng |
| 7 | Phán đoán và ra quyết định | Định hướng dịch vụ |
| 8 | Định hướng dịch vụ | Phán đoán ra quyết định |
| 9 | Thương lượng | Lắng nghe tích cực |
| 10 | Linh hoạt nhận thức | Sáng tạo |
| Source: World Economic Forum | ||
2. Là kỹ năng nền tảng trong bối cảnh VUCA (Volatility; Uncertainty; Complexity; Ambiguity) thế giới bất ổn, biến động, phức tạp và mơ hồ. Khi có tư duy phản biện tốt chúng ta sẽ không bị kéo theo những thứ mơ hồ, chung chung mà tập trung vào được cái lõi, cái thần của vấn đề từ đó dùng các tiêu chuẩn để đánh giá một cách hiệu quả.
3. Giúp bạn sáng tạo hơn: người có tư duy tốt biết cách làm phong phú góc nhìn của mình. Đây là nền tảng cơ bản để phát triển khả năng sáng tạo.
4. Giúp kích thích các tính tò mò: người có tư duy tốt, luôn quan sát, tò mò, và đặt câu hỏi cho mọi vấn đề của cuộc sống.
5. Giải quyết vấn đề hiệu quả: tư duy tốt giúp chúng ta sàng lọc, phân tích, đánh giá và giải quyết vấn đề hiệu quả.
Khóa học tự học: Tư duy phản biện
Xem thêm: Các chương trình huấn luyện về tư duy phản biện của Thinking School
Tham khảo: Foundation for Critical Thinking
Mời các bạn cùng thảo luận
Các bài viết về: Tư duy phản biện
Đối Diện Thách Thức
Trong gian khó, ắt có cơ hội, chỉ là giữ tâm thanh tịnh sẽ từ từ nhìn thấy cơ hội. Khi khó khăn đừng tự trói mình vào các suy tư dằn vặt. Cái gì đã qua cho qua, cái gì phải đến sẽ đến, dũng cảm đối diện và hãy tươi tỉnh bằng mọi […]
Shopping ở… Mỹ
Đối với giới doanh nhân toàn thế giới, thị trường Mỹ quả thực là một chiến trường vừa vô cùng hấp dẫn lại hết sức khốc liệt. Thế nhưng hệ quả của cuộc chiến này lại biến nước Mỹ thành “thiên đường” cho các “thượng đế” mua sắm. Shopping ở Mỹ quả thực rất “sướng”! […]
Tranh Luận – Chia sẻ trên mạng xã hội để làm gì?
Nhân clip “Chia sẻ trên mạng xã hội để làm gì?”, cùng thử bàn về các thành phần của 1 cuộc tranh luận. Cảm xúc và tư duy Hôm qua tới giờ OISP nóng vụ Phan Anh. Trưa nay ngồi ăn, cô bé nhân viên part time nói với mình: “Hôm qua lúc coi clip, […]
Học Tư Duy Phản Biện Là Học Gì?
Câu chuyện 1: Sếp và nhân viên đi dự hội thảo. Về – Sếp hỏi: các em học được gì từ phát biểu của anh K mà thấy tâm đắc thế? – Nhân viên: dạ, em thấy hay lắm, anh K nói trong những năm tới, phải chuẩn bị cho thế hệ trẻ như […]
Nhìn Lại Một Năm Đã Qua
Những ngày cuối năm rục rịch đến. Dẫu biết những ngày và tháng chỉ là những con số, nhưng đây vẫn là dịp để chúng ta cùng ngồi nhìn lại những gì đã qua và họach định cho một năm sắp tới. Hãy chọn cho mình một chỗ ngồi thật yên tĩnh, nhấp một […]
4 Nguồn Thu Nhập Để Quyết Định Bạn Giàu Hay Nghèo
Bài viết này sẽ nói về 4 nguồn thu nhập cốt lõi của một người lao động. Định nghĩa nguồn thu nhập này đã có từ rất lâu nhưng trong bộ sách Cha Giàu Cha Nghèo, Robert Kiyosaki đã tóm lược nó lại thành một sơ đồ. Ông ấy gọi nó là “Cashflow Quadrant” […]
Thất Nghiệp Mới Ngấm Đòn !
39 TUỔI THẤT NGHIỆP MỚI NGẤM ĐÒN: TUỔI TRẺ CHỌN KIẾP SỐNG AN NHÀN LÀ TOANG Đối với nhiều người trung niên mà nói, thất nghiệp là điều vô cùng đáng sợ, thậm chí có thể coi là một lần nguy cơ trong cuộc đời, vậy điểm đáng sợ ở đây là gì? Một là […]
Tư Duy Người Giàu Người Nghèo
3 người đàn ông cùng nhau đi ra ngoài để tìm kiếm cơ hội làm giàu. Tại một thị trấn xa xôi nọ, họ tìm thấy một loại táo mới vừa đỏ mọng lại vừa to, ăn vào có vị rất ngọt. Chất lượng của loại táo này được bán tại địa phương lại rất […]
Quả trứng của Christopher Columbus
Sau khi Columbus phát hiện ra châu Mỹ, nhiều người nghĩ rằng đây chỉ là sự trùng hợp ngẫu nhiên, rằng Columbus chỉ làm được điều này nhờ vào may mắn. Tại một bữa tiệc, có một nhà quý tộc đã với Columbus: “Ngài Columbus, tất cả chúng ta đều biết có tồn tại vùng […]
Con nhỏ đó chảnh lắm !
Hành vi: – Quốc hữu hóa; Cải cách ruộng đất; Nói về người giàu 1 cách cạnh khóe: Đại gia – chân dài – Đánh thuế lên người giàu Tư duy phản biện giúp gì? – Tư duy phản biện giúp tìm ra giả thuyết ẩn / giá trị bên dưới. Sau khi nhận […]
Các bài viết khác
Làm sếp có phải biết hết mọi thứ?
Cô bé sinh viên cũ hỏi: Em định mở start ups về công nghệ, đã theo đuổi và học về nó mấy năm, nhưng còn lo vì chưa biết về marketing, nên ko tự tin lắm? Ít ai biết hết mọi thứ. Hay nói đúng hơn khi biết hết mọi thứ thì thường già “ngáp” […]
Làm lãnh đạo là làm gì?
Là tưởng tượng ra tương lai. Là thế nào? 10 năm trước, khi nhận công việc tại văn phòng cũ, việc đầu tiên của mình là viết kế hoạch. Nhưng cụ thể kế hoạch là gì khi thực tế chỉ là 1 văn phòng trống, với 2 nhân viên (1part time và 1 full time), […]
Khác biệt giữa nhà lãnh đạo và nhà quản lý
Lãnh đạo và quản lý là hai khái niệm đôi khi dễ gây nhầm lẫn. Khi chưa hiểu bản chất của mỗi khái niệm này, chúng có thể cho rằng chúng gần nghĩa với nhau, đều muốn nói đến công việc, hay vai trò của người đứng đầu. Khi một người nắm giữ một chức […]
10 Công Cụ Hỗ Trợ Giảng Dạy Online (Phần 1)
1. Zoom https://zoom.us/ Bản miễn phí, Zoom cho phép thành viên thực hiện: Tạo cuộc họp nhóm với tối đa 100 người tham gia Giới hạn 40 phút cho các cuộc họp nhóm Không giới hạn họp 1-1 Không giới hạn số lượng cuộc họp Bản trả phí: có giá từ: 14.99 USD/host/tháng 2. Join.me […]
Phát triển năng lực lãnh đạo – 5 Cấp bậc lãnh đạo
Cấp độ một là lãnh đạo theo vị trí. Bạn chỉ có thể bắt đầu từ vị trí bạn đã được giao, bất kể đó là công nhân dây chuyền sản xuất, trợ lý hành chính, nhân viên bán hàng, quản đốc, mục sư, trợ lý giám đốc… gì cũng được. Từ đó, bạn có […]
Giáo dục trong kỷ nguyên sáng tạo
Với sự bùng nổ của công nghệ và trí tuệ nhân tạo, biên giới của giáo dục truyền thống đang dần bị xóa nhòa “Đi ngược” với đại học truyền thống “Tôi đi dạy nhiều, nhận ra rằng khả năng tư duy phản biện của người Việt rất thấp và tôi muốn dạy về điều […]
Đào tạo cho giáo viên dạy online giữa dịch corona
Trong thời điểm học sinh nghỉ học vì virus corona, để giúp giáo viên làm quen với việc dạy học online, tiến sĩ Vũ Thế Dũng đã mở khóa đào tạo miễn phí về cách dạy này. Khóa học có tên “khóa huấn luyện kỹ năng giảng dạy online” với đối tượng là giáo viên các […]
Đi học đều và số giờ học có thực sự ảnh hưởng đến kết quả học tập?
Đây là 1 câu hỏi mà rất nhiều trường, doanh nghiệp muốn trả lời nhưng rất khó có số liệu khách quan để thống kê vì đơn giản là không thống kê được. Hệ thống LMS của Thinking School đã thu thập đầy đủ các số liệu này và cho ra các kết quả rất […]
Chuyển đổi số
CHUYỂN ĐỔI SỐ – CÂU CHUYỆN CỦA THINKING SCHOOL Nhu cầu là điểm cốt lõi chứ không phải công nghệ Chuyển đổi số trở thành thời trang gần đây. Và khi là thời trang thì cũng sẽ có nhiều lời bàn ra tán vào. Hôm nay kể cho cả nhà câu chuyện của Thinking […]
Phát Triển Năng Lực Lãnh Đạo – 9 Vai Trò Của 1 Đội Nhóm
Vai trò Điểm mạnh Điểm yếu Nhóm suy nghĩ . […]
