0
Danh mục

Tư duy phản biện

Tư duy phản biện là gì?

Tư duy phản biện là thuật ngữ được dịch từ khái niệm Critical thinking.

Đây là chủ đề đã của nhiều cuộc tranh luận từ hơn 2,500 năm trước thời của các triết gia Hy Lạp như Plato, Socrate. Đến nay đây vẫn là chủ đề rất nóng. Nghiên cứu của World Economic Forum cho thấy đây là kỹ năng quan trọng số 2 trong số 10 kỹ năng hàng đầu cần có của người đi làm trong thời đại mới.

Vậy nó là gì?

Một số định nghĩa cho rằng đó là là khả năng nhận diện thông tin giả

Định nghĩa khác cho rằng đó là khả năng tự phản chiếu và tư duy (suy nghĩ) một cách độc lập.

Theo National Council for Excellence in Critical Thinking, (1987), Tư duy phản biện là quá trình phát triển tư duy thông qua việc rèn luyện một cách có kỷ luật. Từ đó hình thành những khái niệm, đánh giá, phân tích để định hướng cho các hành động và niềm tin của cá nhân.

Theo Paul, R. and Elder, L. (2007): Tư duy phản biện là nghệ thuật phân tích và đánh giá tư duy với định hướng cải tiến nó.

Về bản chất, tư duy phản biện đòi hỏi chúng ta phải kích hoạt khả năng quan sát, tìm tòi, phân tích, và đánh giá. Những người có tư duy phản biện sẽ xác định, phân tích và giải quyết vấn đề một cách có hệ thống thay vì bằng trực giác hay bản năng năng của mình.

Cách tiếp cận của Thinking School

Trong quá trình hơn 24 năm làm giáo dục, TS. Vũ Thế Dũng, nhà sáng lập Thinking School nhận thấy các định nghĩa trên chưa thực sự phản ánh được khái niệm này.

   
  Theo TS. Vũ Thế Dũng, CEO Thinking School, Nguyên phó hiệu trưởng Đại học Bách Khoa Tp.HCM.
Tư duy phản biện là

  1. Khả năng hiểu rõ và tập trung vào vấn đề chính đang được xem xét.
  2. Dùng các góc nhìn khác nhau để tiếp cận và phân tích vấn đề
  3. Dùng các tiêu chuẩn khách quan để đánh giá vấn đề và các góc nhìn một cách có trách nhiệm với mục tiêu đi tìm sự thật, cải thiện chất lượng tư duy, và giải pháp
   

 

khóa học tư duy phản biện

Biểu hiện của một người có tư duy tốt

  1. Nêu ra những câu hỏi và những vấn đề thiết thực, sống còn, phát biểu chúng một cách rõ ràng và chính xác
  2. Tập hợp và đánh giá những thông tin có liên quan, sử dụng những ý niệm trừu tượng để lý giải chúng một cách hiệu quả
  3. Đi đến những kết luận và giải pháp có lý lẽ, kiểm nghiệm chúng bằng những tiêu chí và chuẩn mực thích hợp
  4. Tư duy một cách cởi mở bên trong những hệ thống tư tưởng khác nhau, nhìn nhận và đánh giá (nếu cần) những giả định, hàm ý và những hệ luận thực hành của chúng
  5. Truyền thông một cách có hiệu quả cho người khác nhằm đưa ra những giải pháp cho những vấn đề phức hợp.

Xem thêm: Bạn đang ở mức độ nào trong 6 mức độ của Tư duy phản biện?

Tầm quan trọng

1. Kỹ năng số 2 trong 10 kỹ năng quan trọng nhất đối với người lao động.

STT

 NĂM 2020 NĂM 2015
1 Giải quyết các vấn đề phức tạp Giải quyết các vấn đề phức tạp
2 Tư duy phản biện Phối hợp với người khác
3 Sáng tạo Quản lý con người
4 Quản lý con người Tư duy phản biện
5 Phối hợp với người khác Thương lượng
6 Trí thông minh cảm xúc Kiểm soát chất lượng
7 Phán đoán và ra quyết định Định hướng dịch vụ
8 Định hướng dịch vụ Phán đoán ra quyết định
9 Thương lượng Lắng nghe tích cực
10 Linh hoạt nhận thức Sáng tạo
Source: World Economic Forum

2. Là kỹ năng nền tảng trong bối cảnh VUCA (Volatility; Uncertainty; Complexity; Ambiguity) thế giới bất ổn, biến động, phức tạp và mơ hồ. Khi có tư duy phản biện tốt chúng ta sẽ không bị kéo theo những thứ mơ hồ, chung chung mà tập trung vào được cái lõi, cái thần của vấn đề từ đó dùng các tiêu chuẩn để đánh giá một cách hiệu quả.

3. Giúp bạn sáng tạo hơn: người có tư duy tốt biết cách làm phong phú góc nhìn của mình. Đây là nền tảng cơ bản để phát triển khả năng sáng tạo.

4. Giúp kích thích các tính tò mò: người có tư duy tốt, luôn quan sát, tò mò, và đặt câu hỏi cho mọi vấn đề của cuộc sống.

5. Giải quyết vấn đề hiệu quả: tư duy tốt giúp chúng ta sàng lọc, phân tích, đánh giá và giải quyết vấn đề hiệu quả.

Khóa học tự học: Tư duy phản biện

Xem thêm: Các chương trình huấn luyện về tư duy phản biện của Thinking School

Tham khảo: Foundation for Critical Thinking

5/5 (9)

Mời các bạn cùng thảo luận

Các bài viết về: Tư duy phản biện

  • “Tiên học lễ, hậu học văn” – có ảnh hưởng tiêu cực đến Sáng tạo?

    Đề xuất bỏ khẩu hiệu “Tiên học lễ, hậu học văn” của GS Nguyễn Ngọc Thêm đang gây tranh cãi. Ông đưa ra 1 giả thuyết (hypothesis) là: “Tiên học lễ” trói buộc con người, yêu cầu người dưới phục tùng người trên và từ đó hạn chế sức sáng tạo. Nói là giả thuyết […]

  • Kỹ năng tư duy định lượng?

    Tư duy định lượng là gì? Là sự kết hợp giữa kỹ năng toán + năng lực tư duy phản biện để giải quyết 1 bài toán của đời sống thực. Đây là loại năng lực cực kỳ cốt yếu của con người, đặc biệt là các nhà quản lý và lãnh đạo. Hầu hết […]

  • Đối Diện Thách Thức

    Trong gian khó, ắt có cơ hội, chỉ là giữ tâm thanh tịnh sẽ từ từ nhìn thấy cơ hội. Khi khó khăn đừng tự trói mình vào các suy tư dằn vặt. Cái gì đã qua cho qua, cái gì phải đến sẽ đến, dũng cảm đối diện và hãy tươi tỉnh bằng mọi […]

  • Shopping ở… Mỹ

    Đối với giới doanh nhân toàn thế giới, thị trường Mỹ quả thực là một chiến trường vừa vô cùng hấp dẫn lại hết sức khốc liệt. Thế nhưng hệ quả của cuộc chiến này lại biến nước Mỹ thành “thiên đường” cho các “thượng đế” mua sắm. Shopping ở Mỹ quả thực rất “sướng”! […]

  • Tranh Luận – Chia sẻ trên mạng xã hội để làm gì?

    Nhân clip “Chia sẻ trên mạng xã hội để làm gì?”, cùng thử bàn về các thành phần của 1 cuộc tranh luận. Cảm xúc và tư duy Hôm qua tới giờ OISP nóng vụ Phan Anh. Trưa nay ngồi ăn, cô bé nhân viên part time nói với mình: “Hôm qua lúc coi clip, […]

  • Học Tư Duy Phản Biện Là Học Gì?

      Câu chuyện 1:  Sếp và nhân viên đi dự hội thảo. Về – Sếp hỏi: các em học được gì từ phát biểu của anh K mà thấy tâm đắc thế? – Nhân viên: dạ, em thấy hay lắm, anh K nói trong những năm tới, phải chuẩn bị cho thế hệ trẻ như […]

  • Nhìn Lại Một Năm Đã Qua

      Những ngày cuối năm rục rịch đến. Dẫu biết những ngày và tháng chỉ là những con số, nhưng đây vẫn là dịp để chúng ta cùng ngồi nhìn lại những gì đã qua và họach định cho một năm sắp tới. Hãy chọn cho mình một chỗ ngồi thật yên tĩnh, nhấp một […]

  • 4 Nguồn Thu Nhập Để Quyết Định Bạn Giàu Hay Nghèo

      Bài viết này sẽ nói về 4 nguồn thu nhập cốt lõi của một người lao động. Định nghĩa nguồn thu nhập này đã có từ rất lâu nhưng trong bộ sách Cha Giàu Cha Nghèo, Robert Kiyosaki đã tóm lược nó lại thành một sơ đồ. Ông ấy gọi nó là “Cashflow Quadrant” […]

  • Thất Nghiệp Mới Ngấm Đòn !

    39 TUỔI THẤT NGHIỆP MỚI NGẤM ĐÒN: TUỔI TRẺ CHỌN KIẾP SỐNG AN NHÀN LÀ TOANG Đối với nhiều người trung niên mà nói, thất nghiệp là điều vô cùng đáng sợ, thậm chí có thể coi là một lần nguy cơ trong cuộc đời, vậy điểm đáng sợ ở đây là gì? Một là […]

  • Tư Duy Người Giàu Người Nghèo

    3 người đàn ông cùng nhau đi ra ngoài để tìm kiếm cơ hội làm giàu. Tại một thị trấn xa xôi nọ, họ tìm thấy một loại táo mới vừa đỏ mọng lại vừa to, ăn vào có vị rất ngọt. Chất lượng của loại táo này được bán tại địa phương lại rất […]


Các bài viết khác


THE THINKING SCHOOL @2018
X