Thành kiến quy kết sai nguyên nhân là gì?
Trong cuộc sống, con người thường có những quyết định nhanh trong việc đưa ra những đánh giá về bản thân hoặc người khác, chứ không làm việc đó một cách logic.
Hoặc ta sẽ quy kết cho yếu tố ngoại cảnh, hoặc cho yếu tố nội tại một cách nhanh chóng. Kết quả của việc quy kết này chưa chắc đã sai, nhưng nó được thực hiện nhanh và ẩu.
Nhiều người lầm lẫn và tráo ngược giữa nguyên nhân và kết quả.
Ví dụ, một người phụ nữ đã ngoài 50 rất là trẻ đẹp. Lí do để trẻ đẹp như vậy là do uống nhung hưu và các loại thảo dược khác. Ngay lập tức mọi người cùng nhau đi mua nhung hưu và nhiều loại thảo dược khác về uống, với mong ước cũng được trẻ đẹp như người phụ nữa kia.
Hay khi ta đi đến các trung tâm thương mại hay siêu thị bán những mặt hàng mỹ phẩm chúng ta thấy các cô nhân viên ở đây rất là xinh đẹp, có một làn da trắng mịn màng, tóc đen bóng mượt mà. Vậy nên chúng ta nghĩ rằng họ dùng mỹ phẩm ở cửa hàng họ bán nên mới xinh đẹp như vậy. Nhưng thật ra câu chuyện này hoàn toàn ngược lại, vì họ đẹp nên họ mới được các công ty mỹ phẩm tuyển dụng vào để bán mỹ phẩm.
Cho thấy đây là việc quy kết nguyên nhân ẩu, chúng ta đã bị ảnh hưởng bởi các nguyên nhân không đúng để mà quy kết. Đây là một thành kiến nhận thức diễn ra khá phổ biến trong cuộc sống của ta.
Ví dụ khác, có 2 người đi ngang qua một em bé ăn xin, một người cho tiền còn một người không, thì ta sẽ mau chóng kết luận là người thứ nhất tốt bụng và người thứ hai keo kiệt.
Một câu chuyện khác về Bill Gates không tốt nghiệp đại học nhưng vẫn trở thành tỷ phú. Rất nhiều người cũng có suy nghĩ và mong muốn có một nguyên nhân rằng cứ bỏ học là trở thành tỷ phú. Nhưng sự thật lại không diễn ra như thế.
Hãy rất thận trọng trong việc quy kết nguyên nhân và kết quả. Đừng kết luận việc gì quá nhanh nếu ta chưa chắc chắn và hiểu rõ về nó.
